Chiều 20/11, TAND TP.HCM tiếp tục làm việc với phần xét hỏi đối với bị cáo Mai Thị Hồng Hạnh (Giám đốc kiêm Chủ tịch HĐTV Công ty Xuyên Việt Oil), gây thất thoát cho ngân sách nhà nước hơn 1.463 tỷ đồng.

Bị cáo Mai Thị Hồng Hạnh.

Tại tòa, bị cáo Hạnh khai đã dùng số tiền 219 tỷ đồng từ Quỹ bình ổn giá và 1.244 tỷ đồng tiền thuế bảo vệ môi trường để đầu tư dàn trải từ xăng dầu đến các dự án bất động sản, nhưng quản lý còn hạn chế nên thua lỗ.

Bị cáo Hạnh khai đã mở tài khoản ngân hàng thông thường để nhận số tiền trên, không phải tài khoản định danh để tránh bị giám sát, quản lý. Tất cả hoạt động của công ty do Hạnh chỉ đạo cấp dưới thực hiện. Các phó giám đốc, nhân viên đều là người nhà ở quê vào, trong đó có bị cáo Nguyễn Thị Như Phương là em gái họ của Hạnh.

Thất thoát 219 tỷ đồng Quỹ bình ổn xăng dầu

Theo hồ sơ, Xuyên Việt Oil tiền thân là Công ty TNHH Xuyên Việt, được cấp giấy chứng nhận kinh doanh lần đầu tháng 5/2005.

Theo quy định, Công ty Xuyên Việt Oil phải mở tài khoản Quỹ bình ổn xăng dầu tại ngân hàng thương mại và trích tiền trên số lượng doanh thu bán hàng để lập Quỹ. Mục đích sử dụng duy nhất của Quỹ là bình ổn giá khi giá dầu thế giới có biến động, cần điều chỉnh ở trong nước nhằm bình ổn thị trường. Pháp luật cấm dùng số tiền này vào mục đích khác.

Năm 2015, Mai Thị Hồng Hạnh mua lại cổ phần và đổi tên thành Công ty TNHH Thương mại Vận tải và Du lịch Xuyên Việt Oil, ngành nghề kinh doanh chính là buôn bán xăng dầu và sản phẩm liên quan. Vốn điều lệ lúc đó là 50 tỷ đồng, 6 năm sau tăng lên 3.000 tỷ đồng.

Bị cáo Hạnh nắm 98% và Mai Thị Ngọc Trinh (em ruột bị cáo Hạnh) giữ 2% vốn góp, nhưng thực tế bà Hạnh "là chủ sở hữu duy nhất và có toàn quyền quyết định, định đoạt tài sản, tài chính và mọi hoạt động kinh doanh" của công ty.

Đến năm 2023, Xuyên Việt Oil có 15 chi nhánh, 6 cửa hàng kinh doanh xăng dầu và 9 công ty liên quan.

Tháng 8/2016, Xuyên Việt Oil được Bộ Công Thương cấp giấy phép kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu xăng dầu thời hạn 5 năm, qua đó trở thành đầu mối kinh doanh mặt hàng này. Tháng 11/2021, doanh nghiệp được cấp lại giấy phép kinh doanh đến 2026.

Theo hồ sơ, sau khi được cấp giấy phép làm thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu, lợi dụng việc được Nhà nước giao thu hộ tiền Quỹ bình ổn giá xăng dầu tại Xuyên Việt Oil, Mai Thị Hồng Hạnh đã "làm trái các quy định về trích lập, quản lý, sử dụng" số tiền này.

Cụ thể, bị cáo này không chỉ đạo nhân viên thực hiện quy định về trích lập Quỹ bình ổn giá xăng dầu theo thông báo điều hành của Bộ Công Thương mà bàn bạc, chỉ đạo Nguyễn Thị Như Phương (Phó giấm đốc, theo dõi tài khoản Công ty Xuyên Việt Oil), chuyển tiền từ tài khoản công ty vào tài khoản cá nhân, để dùng vào mục đích cá nhân. Vì vậy, Quỹ bình ổn giá xăng dầu tại Xuyên Việt Oil có số dư không đúng theo quy định, gây thất thoát tài sản nhà nước.

Bị cáo Nguyễn Thị Như Phương.

Từ tháng 10/2016 đến tháng 6/2023, để đối phó việc thanh tra, kiểm tra, theo dõi, giám sát của các cơ quan quản lý, Mai Thị Hồng Hạnh chỉ đạo nhân viên kế toán lập 81 báo cáo số dư tình hình trích lập, sử dụng Quỹ bình ổn giá xăng dầu theo định kỳ hàng tháng gửi đến Bộ Công Thương và Bộ Tài chính. Trong 81 báo cáo nêu trên, bị cáo Hạnh ký 22 báo cáo, còn lại bị cáo Phương được chỉ đạo ký các báo cáo từ tháng 11/2021 đến thời điểm công ty dừng hoạt động (tháng 8/2023).

Tuy nhiên số dư trong báo cáo không đúng với số dư phát sinh có trong tài khoản Quỹ bình ổn giá xăng dầu tại thời điểm lập báo cáo.

Tháng 5/2023, nhận chỉ đạo của bị cáo Hạnh, bị cáo Phương tiếp tục ký công văn gửi Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương), báo cáo số dư Quỹ bình ổn giá xăng dầu đến cuối tháng này là 219 tỷ đồng. Nhưng tổng số dư thực tế trong tài khoản của Quỹ tại Xuyên Việt Oil chỉ còn 2 triệu đồng.

Tháng 8/2023, Bộ Công Thương ra quyết định thu hồi giấy phép kinh doanh xuất nhập khẩu xăng dầu của Xuyên Việt Oil, yêu cầu Mai Thị Hồng Hạnh nộp ngay toàn bộ số tiền Quỹ bình ổn giá xăng dầu tại doanh nghiệp vào ngân sách.

Tuy nhiên, Mai Thị Hồng Hạnh không thực hiện do đã dùng số tiền nêu trên vào mục đích cá nhân như mua bất động sản, cho bạn vay mượn, chi tiêu cá nhân, chi hối lộ một số cá nhân tại Bộ Công Thương, Bộ Tài chính, Cục Thuế TP.HCM, chi nhánh phân phối sản phẩm lọc dầu Nghi Sơn và ngân hàng.

Vì vậy, cơ quan điều tra xác định Mai Thị Hồng Hạnh và Nguyễn Thị Như Phương vi phạm quy định trong việc được Nhà nước giao quản lý, sử dụng Quỹ bình ổn giá xăng dầu, gây thất thoát 219 tỷ đồng.

Biển thủ 1.244 tỷ đồng thuế bảo vệ môi trường

Ngoài gây thất thoát Quỹ bình ổn giá xăng dầu, bị cáo Hạnh còn bị cáo buộc vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tiền thuế bảo vệ môi trường.

Theo quy định, thuế bảo vệ môi trường là loại gián thu, thu vào sản phẩm, hàng hóa khi sử dụng gây tác động xấu đến môi trường. Nhóm chịu thuế là người tiêu dùng, số tiền thuế được tính vào giá bán hàng hóa và đưa cho người bán hàng để thay người mua nộp vào ngân sách theo định kỳ hàng tháng.

Đại diện VKSND TP.HCM giữ quyền công tố tại toà.

Thuế bảo vệ môi trường không phải là tiền từ vốn, tài sản, lợi nhuận kinh doanh của thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu mà họ chỉ giúp Nhà nước thu hộ số tiền thuế này từ người tiêu dùng. Sau đó, thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu phải nộp tiền này vào ngân sách theo định kỳ.

Kết quả điều tra xác định, từ tháng 10/2021 đến tháng 7/2022, dù đã thu hộ 1.244 tỷ đồng thuế bảo vệ môi trường, nhưng Công ty Xuyên Việt Oil không nộp thuế bảo vệ môi trường vào ngân sách nhà nước theo quy định. Mai Thị Hồng Hạnh không thực hiện cũng không chỉ đạo nhân viên nộp thuế bảo vệ môi trường vào ngân sách, mà chuyển tiền từ tài khoản của Công ty Xuyên Việt Oil sang các tài khoản cá nhân để sử dụng.

Hiện các công ty của Mai Thị Hồng Hạnh còn nợ xấu tại 4 ngân hàng tổng 6.178 tỷ đồng, trong đó Xuyên Việt Oil nợ 5.900 tỷ đồng; Việt Oil tại Bến Tre nợ 271 tỷ đồng. Ngoài ra, Xuyên Việt Oil còn nợ Quỹ bình ổn giá xăng dầu 219 tỷ đồng như đã nêu trên.

Trong tất cả tài khoản ngân hàng của Hạnh và Xuyên Việt Oil hiện chỉ còn 4 tỷ đồng và 244 USD nên Hạnh bị cáo buộc không còn khả năng tài chính để nộp số tiền thuế bảo vệ môi trường đã thu hộ vào ngân sách nhà nước.

Do vậy, cơ quan điều tra cáo buộc Mai Thị Hồng Hạnh đã chuyển số tiền thuế bảo vệ môi trường thu hộ cho nhà nước ra khỏi tài khoản của Công ty Xuyên Việt Oil để hình thành tài sản đứng tên Hạnh hoặc sử dụng vào mục đích cá nhân khác như mua bất động sản, vay vốn ngân hàng, cho bạn bè vay mượn tiền, đưa hối lộ... Tổng số Mai Thị Hồng Hạnh gây thất thoát số tiền thu ngân sách nhà nước là 1.244 tỷ đồng.