Theo hồ sơ, Xuyên Việt Oil tiền thân là Công ty TNHH Xuyên Việt, được cấp giấy chứng nhận kinh doanh lần đầu tháng 5/2005.

Theo quy định, Công ty Xuyên Việt Oil phải mở tài khoản Quỹ bình ổn xăng dầu tại ngân hàng thương mại và trích tiền trên số lượng doanh thu bán hàng để lập Quỹ. Mục đích sử dụng duy nhất của Quỹ là bình ổn giá khi giá dầu thế giới có biến động, cần điều chỉnh ở trong nước nhằm bình ổn thị trường. Pháp luật cấm dùng số tiền này vào mục đích khác.

Bị cáo Mai thị Hồng Hạnh.

Năm 2015, Mai Thị Hồng Hạnh mua lại cổ phần và đổi tên thành Công ty TNHH Thương mại Vận tải và Du lịch Xuyên Việt Oil, ngành nghề kinh doanh chính là buôn bán xăng dầu và sản phẩm liên quan. Vốn điều lệ lúc đó là 50 tỷ đồng, 6 năm sau tăng lên 3.000 tỷ đồng.

Mai Thị Hồng Hạnh nắm 98% và Mai Thị Ngọc Trinh (em ruột Hạnh) giữ 2% vốn góp, nhưng thực tế Hạnh "là chủ sở hữu duy nhất và có toàn quyền quyết định, định đoạt tài sản, tài chính và mọi hoạt động kinh doanh" của công ty.

Đến năm 2023, Xuyên Việt Oil có 15 chi nhánh, 6 cửa hàng kinh doanh xăng dầu và 9 công ty liên quan.

Tháng 8/2016, Xuyên Việt Oil được Bộ Công Thương cấp giấy phép kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu xăng dầu thời hạn 5 năm, qua đó trở thành đầu mối kinh doanh mặt hàng này. Tháng 11/2021, doanh nghiệp được cấp lại giấy phép kinh doanh đến 2026.

Theo hồ sơ, sau khi được cấp giấy phép làm thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu, lợi dụng việc được Nhà nước giao thu hộ tiền Quỹ bình ổn giá xăng dầu tại Xuyên Việt Oil, Mai Thị Hồng Hạnh đã "làm trái các quy định về trích lập, quản lý, sử dụng" số tiền này.

Cụ thể, bị cáo này không chỉ đạo nhân viên thực hiện quy định về trích lập Quỹ bình ổn giá xăng dầu theo thông báo điều hành của Bộ Công Thương mà bàn bạc, chỉ đạo Nguyễn Thị Như Phương (Phó giấm đốc, theo dõi tài khoản Công ty Xuyên Việt Oil), chuyển tiền từ tài khoản công ty vào tài khoản cá nhân, để dùng vào mục đích cá nhân. Vì vậy, Quỹ bình ổn giá xăng dầu tại Xuyên Việt Oil có số dư không đúng theo quy định, gây thất thoát tài sản nhà nước.

Từ tháng 10/2016 đến tháng 6/2023, để đối phó việc thanh tra, kiểm tra, theo dõi, giám sát của các cơ quan quản lý, Mai Thị Hồng Hạnh chỉ đạo nhân viên kế toán lập 81 báo cáo số dư tình hình trích lập, sử dụng Quỹ bình ổn giá xăng dầu theo định kỳ hàng tháng gửi đến Bộ Công Thương và Bộ Tài chính. Trong 81 báo cáo nêu trên, bị cáo Hạnh ký 22 báo cáo, còn lại bị cáo Phương được chỉ đạo ký các báo cáo từ tháng 11/2021 đến thời điểm công ty dừng hoạt động (tháng 8/2023).

Tuy nhiên số dư trong báo cáo không đúng với số dư phát sinh có trong tài khoản Quỹ bình ổn giá xăng dầu tại thời điểm lập báo cáo.

Tháng 5/2023, nhận chỉ đạo của bị cáo Hạnh, bị cáo Phương tiếp tục ký công văn gửi Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương), báo cáo số dư Quỹ bình ổn giá xăng dầu đến cuối tháng này là 219 tỷ đồng. Nhưng tổng số dư thực tế trong tài khoản của Quỹ tại Xuyên Việt Oil chỉ còn 2 triệu đồng.

Tháng 8/2023, Bộ Công Thương ra quyết định thu hồi giấy phép kinh doanh xuất nhập khẩu xăng dầu của Xuyên Việt Oil, yêu cầu Mai Thị Hồng Hạnh nộp ngay toàn bộ số tiền Quỹ bình ổn giá xăng dầu tại doanh nghiệp vào ngân sách.

Tuy nhiên, Mai Thị Hồng Hạnh không thực hiện do đã dùng số tiền nêu trên vào mục đích cá nhân như mua bất động sản, cho bạn vay mượn, chi tiêu cá nhân, chi hối lộ một số cá nhân tại Bộ Công Thương, Bộ Tài chính, Cục Thuế TP.HCM, chi nhánh phân phối sản phẩm lọc dầu Nghi Sơn và ngân hàng.

Như vậy, Mai Thị Hồng Hạnh đã vi phạm trong việc quản lý Quỹ bình ổn giá và thuế bảo vệ môi trường xăng dầu, gây thất thoát cho ngân sách thất thoát hơn 1.463 tỷ đồng.

Để “bưng bít” sai phạm trong thời gian dài, bị cáo Hạnh không tiếc tay, chi hàng triệu USD để hối lộ, móc ngoặc quan hệ với 8 cựu quan chức. Trong đó, người nhận nhiều tiền nhất từ bị cáo Hạnh là bị cáo Lê Đức Thọ, với tổng tiền, tài sản khác trị giá gần 36 tỷ đồng.

Từ lời khai của Hạnh và các tài liệu chứng cứ, có thể xác định bị cáo Đỗ Thắng Hải (cựu Thứ trưởng Bộ Công Thương), Trần Duy Đông (cựu Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước) đã lợi dụng chức vụ, chỉ đạo cấp dưới cấp giấy phép cho doanh nghiệp không đủ điều kiện. Từ đó, Hải đã nhận của Hạnh 50.000 USD và Đông nhận 130.000 USD.

Cũng theo nội dung bản án, đại diện VKS giữ công tố tại phiên tòa đã bảo lưu quan điểm truy tố và cáo trạng, qua đó đại diện VKS đề nghị HĐXX tuyên tất cả các bị cáo đã phạm tội. VKS cũng đề nghị HĐXX tuyên phạt các bị cáo từ 18 tháng tù (cho hưởng án treo) đến 30 năm tù.

HĐXX nhận định, về tố tụng, trong quá trình điều tra, truy tố là hợp pháp, việc những ngày xét xử có vắng mặt một số người liên quan theo HĐXX thì những người này có đơn vắng mặt, có lời khai trong hồ sơ, việc vắng mặt này không ảnh hưởng tới quá trình xét xử.

HĐXX nhận thấy, các lời khai của bị cáo, người liên quan là phù hợp nhau, phù hợp với hồ sơ, chứng cứ của vụ án. Hành vi phạm tội của các bị cáo là đặc biệt nghiêm trọng, phải xử lý nghiêm. Tuy nhiên, trong quá trình công tác, các bị cáo có nhiều thành tích suất sắc, tự nguyện khắc phục hậu quả và được nhiều đơn vị làm đơn xin giảm nhẹ hình phạt.

Theo HĐXX, bị cáo Hạnh giữ vai trò chính trong vụ án, hành vi đã gây thiệt hại cho nhà nước rất lớn, sau khi phạm tội mới khắc phục được một phần không đáng kể thiệt hại. Vì vậy, cần có mức án nghiêm khắc mới đủ răn đe, phòng ngừa chung.

Mức án TAND TP.HCM tuyên đối với 15 bị cáo: